T. XIV (2017), № 1

Strona_redakcyjna

Spis treści WRH t. XIV (2017) Nr 1

Studia i rozprawy


Daniel Antoni Sawicki (Biała Podlaska)

System formuł melodycznych staroruskiego śpiewu cerkiewnego na przykładzie dogmatyka tonu pierwszego z XVI-wiecznego Irmologionu ławrowskiego

Melodic formulas of the Old Ruthenian church singing on the example of the dogmaticon of the first tone of the Lavra Irmologion from the 16th century

Abstract: The author has analyzed the melodic formulas znamienniy raspyev on the example of the dogmaticon of the first tone of the Lavra Irmologion from the 16th century. As a result of comparative analysis the Author has shown links between the West Ruthenian and the Moscovite tradition of Orthodox church singing. By analyzing the location of particular melodic formulas the Author has proven a close connection between the melodics and the liturgical text. As a result the Moscovite the Author came to the conclusion that the melody of each of eight modal scale the Old Ruthenian Irmologion and Octoikh is a result of long-term historical development and mutual interpenetration of two musical cultures i.e. Byzantine and Ruthenian.

 Мелодичные формулы старрусского церковного пения на примере догматика первого тона Ирмологийа лавровского с шестнадцатого века

Резюме: Автор проанализировал мелодические формулы знаменного распева на примере догматика первого тона с XVI-векового Лавровского Ирмологиона. В результате он успел высказать связи западнорусской и московской традиций церковного пения. Анализируя расположение отдельных мелодических формул Автор доказал тесной связи между мелодией, а литургическим текстом. Пришел он к убеждению, что мелодия каждой из восьми модальных шкал старорусского Ирмологиона и Октоиха является результатом долговременного исторического развития и взаимного проникновения двух музыкальных культур т.е. византийской и русской.

 Recommended Citation: D. Sawicki, System formuł melodycznych staroruskiego śpiewu cerkiewnego na przykładzie dogmatyka tonu pierwszego z XVI-wiecznego Irmologionu Ławrowskiego, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. XIV (2017) № 1, s. 7-29.

Treść artykułu (Article – PDF): 009_Sawicki_wrh14_nr1_ostateczna wersja


Marcin Cybulski (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)

Koncepcje historiozoficznew twórczości literackiej Zygmunta Szczęsnego Felińskiego

Historiosophical concepts in the literary works of Zygmunt Szczesny Feliński

Abstract: The text introduces into the scientific circulation little-studied and thus precious cognitively the material about the historiosophical reflection of Zygmunt Szczesny Felinski, the Archbishop of Warsaw during the January Uprising, and now one of the youngest Polish Catholic saints. Particularly interesting is the presentation of unorthodox views on the Partitions of Poland and the positivistic search for ways of restitution of Poland, and all this is permeated by traditional Catholicism.

 Историософские концепции в литературных произведениях Зигмунта Щенсного Фелинского

Резюме: Вводимый в научный оборот текст посвящен малоизученной теме отражения историософских концепций в произведениях архиепископа варшавского, а в настоящее время одного из польских католических святых, Зигмунта Щенсного Фелинского. Особенно интересны презентация неортодоксальных взглядов на разделы Речи Посполитой и позитивистский поиск путей реституции Польши, представленные в духе традиционного католицизма.

Recommended Citation: M. Cybulski, Koncepcje historiozoficznew twórczości literackiej Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, „Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. XIV (2017) № 1, s. 31-40.

Treść artykułu (Article – PDF): 033_Cybulski_wrh14_nr1_ostateczna wersja


Анна Капитоновна Гагиева (Коми Республиканская Академия Государственной Службы и управления, г. Сыктывкар)

Национальные регионы Российской империи: октябрь 1917 – июль 1918 гг.

National regions of the Russian Empire: October 1917 – July 1918.

Abstract: The article analyzes the role of the Bolsheviks in the establishment of Soviet power in the national outskirts of the Russian Empire – the Komi region. First shown the causes of the victory of the Bolsheviks represented a political struggle and especially the establishment here of the dictatorship of the proletariat. Based on the newly introduced in the scientific use of historical sources shows the difficulty of establishing Soviet power in the national regions, formation of political parties, the emergence of national consciousness. The main features of the struggle for power in the Komi region were: a complete rejection of all previous forms of government, the implementation of a violent, armed takeover followed by an attempt to give it legitimacy, participation in the formation of representative institutions of governance by a small part of the population, the removal of politically objectionable representatives.

Obce narodowo regiony Imperium Rosyjskiego: październik 1917 – lipiec 1918.

Streszczenie: W artykule została przeanalizowana rola Bolszewików w ustanowieniiu władzy sowieckiej na jednym z obcych narodowo kresów Imperium – kraju Komi. Najpier wskazano na przyczyny zwycięstwa Bolszewików, pokazano walkę polityczną i specyfikę ustanowienia tzw. dyktatyury proletariatu Na podstawie wprowadzanych do obiegu naukowego źródeł Autorka pokazuje na trudności w opanowywaniu władzy przez sowiety na terenach nierosyjskich narodowo, kształtowanie siętam partii politycznych, narodziny świadomości narodowej. Głównymi cechami charakterystycznymi walki o władzę w Komi były: odrzucenie wszelkich poprzednich form samorządu; przeprowadzenie siłowego, zbrojnego zagarnięcia władzy a następnie podejmowanie prób jej legitymizacji; nieznaczny udział miejscowej ludności w organach przedstawicielskich administracji; odsunięcie politycznie niewygodnych reprezentantów ludności.

Recommended Citation: А. К. Гагиева, Национальные регионы Российской империи: октябрь 1917 – июль 1918 гг., „Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. XIV (2017) № 1, s. 41-48.

Treść artykułu (Article – PDF): 043_Gagijewa_wrh14_nr1_ostateczna wersja


Paweł Borek (Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej)

Udział 9 Dywizji Piechoty w operacji rzeczyckiej wiosną 1920 roku

Participation of the 9th Infantry Division in a Rzeczyca operation in the spring of 1920

Abstract: The article discusses the preparation and process of the military operation in the area of Rzeczyca in the spring of 1920 and participation in it the 9th Infantry Division. This military unit was the main striking force of the Grupa Poleska under the command of general Antoni Listowski (and then colonel Władysław Sikorski), forming the Poleski Front. After the battle with Germans under the village of Kobylany 6 February and the capture of Brześć on 9 February 1919, Grupa Poleska was moving further to the east fighting in meantime with the Red Army. After the capture of Pinsk (5 March) and Łuniniec (10 July 1919), the 9th Infantry Division resumed warfare in March 1920, captured a very important transport junction in Polesie – the Mozyrz and Kalenkowicze town (5-6 March 1920). The 9 Infantry Division directly threatened to the Rzeczyca area, and its captured was threatened the Bolsheviks by cutting off the Dnieper river line and cutting off the Dnieper flotilla. In connection with the Polish offensive on Ukraine started on April 25, 1920, the 9th Infantry Division was ordered to disarm the Soviet forces between Berezina, Dnieper and Pripyat rivers and reach the Dnepr river. After hard fighting with the enemy, on May 8, 1920, the city of Rzeczyca and the railway bridge on the Dnieper river were captured by the Poles, and this day was chosen for festival of the 34th Infantry Regiment. So the Dniepr river was the furthest extent of Polish armor in the Polish-Soviet war of 1919-1920, and the achievement of the bridgehead on the eastern riverside of the Dnieper had a symbolic dimension to many Polish soldiers.

 Участие 9 дивизии пехоты в Речицкой операции весной 1920 года

Резюме: В статье обсуждается подготовка и проведение военных операций в районе Речицы весной 1920 года и участия в ней 9-й дивизии пехоты. Эта воинская часть была главной ударной силой Полесской группы под командованием генерала Антония Листовского (а позднее полковника Владислава Сикорского), формирующего Полескский фронт. После битвы с немцами под селом Кобыланы 6 февраля и захватом Бреста 9 февраля 1919 года Полесская группа отправилась дальше на восток, чтобы сражаться с Красной Армией. После захвата Пинска (5 марта) и Юниньца (10 июля 1919 года) 9-я пехотная дивизия возобновила боевые действия в марте 1920 года, получив очень важный коммуникационный узел на Полесьи – Мозыр и Каленковице (5-6 марта 1920 года). 9-я пехотная дивизия непосредственно угрожала району Речицы, а ее захват угрожал большевикам, отрезанием их от реки Днепр и Днепровского флота. Из-за польского наступления в Украине, начавшегося 25 апреля 1920 года, 9-я пехотная дивизия была направлена на связывание советских сил между реками Березина, Днепр и Припять, доходя до Днепра. После тяжелой борьбы с врагом, 8 мая 1920 года, город Речица и железнодорожный мост через Днепр были заняты поляками, и этот день был избран на праздник 34-го пехотного полка. Таким образом, река Днепр была самой далекой точкой достигнутой польской армией на востоке в польско-советской войне 1919-1920 годов, а достижение плацдарма на восточном берегу Днепра было символическим для многих польских солдат.

Recommended Citation: P. Borek, Udział 9 Dywizji Piechoty w operacji rzeczyckiej wiosną 1920 roku, Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. XIV (2017) № 1, s. 49-66.

Treść artykułu (Article – PDF): 051_Borek_wrh14_nr1_ostateczna wersja


Мария Владимировна Кротова (Санкт-Петербургский государственный экономический университет)

История одной командировки 1939 года:из записных книжек Павла Леонидовича Далецкого

The history of one business trip in 1939: from the notebooks of Pavel Leonidovich Daletsky.

Abstract: The article is devoted to the notes of Pavel Daletsky drawn up during the Soviet delegation of writers to the Western Belarus (Poland under Soviet occupation) in October 1939. Among the notes, collected as a source for future novels and stories about the ‘liberation of Belarus’, are ‘non-printable’ content, expressing observations and impressions of the Soviet writer of Polish origin inspired by the image of occupied Poland, far from official position of the communist authorities. The notes show contrast between the writer’s human eyes and the censored style of his works. Participation in the delegation caused internal contradictions in the writer and to raised doubts about the rightness of personal and artistic path.

 Historia jednej delegacji 1939 roku: z notatek Pawła Daleckiego.

Streszczenie: Artykuł jest poświęcony notatkom Pawła Daleckiego sporządzonym w czasie delegacji sowieckich pisarzy do tzw. Zachodniej Białorusi (Polski pod okupacją ZSRR) w październiku 1939 r. Między zapiskami zgromadzonymi jako materiał dla przyszłych powieści i opowiadań o „uwolnieniu Białorusi”, spotykamy treści „nie nadające się do druku”, wyrażające spostrzeżenia i wrażenia sowieckiego pisarza polskiego pochodzenia wywołane obrazem okupowanej Polski dalekie od oficjalnego stanowiska władz komunistycznych. Te notatki pokazują kontrast między ludzkim spojrzeniem pisarza i ubarwionym, ocenzurowanym stylem jego utworów. W ten sposób udział w tej delegacji wywołał wewnętrzne sprzeczności u tego pisarza, wzbudził wątpliwości co do słuszności osobistej i artystycznej drogi.

Recommended Citation: М. В. Кротова, История одной командировки 1939 года:из записных книжек Павла Леонидовича Далецкого,Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. XIV (2017) № 1, s. 67-86.

Treść artykułu (Article – PDF): 069_Krotowa_wrh14_nr1_ostateczna wersja


Sławomira Cisłowska (Instytut Pamięci Narodowej, Radom)

System kancelaryjny prowadzenia akt tajnego współpracownika Służby Bezpieczeństwa w Polsce (1975-1990)

The record keeping system in the files secret collaborator of the Security Service in Poland (1975-1990)

Abstract: The article describes in detail the filing system according to which was formed the files of the secret collaborator of the communist Security Service in Poland. The work was created on the basis of originally formed units file, documents and instructions from archives of the Regional Police Headquarters Civic Militia, which in 1983 changed its name to the Regional Office of Internal Affairs in Radom. The purpose of the work is to show a method of describing and arranging documents, that is formation of the documents arrangement in the files of the secret collaborator – in the work and personal files, as well as showing how the units were collected and the same were formed in the files arrangement.

Система делопроизводства тайного сотрудника Службы безопасности в Польше (1975-1990)

Резюме: В статье подробно описывается система ведения и формирования дел, согласно которой были создаваны дела тайных сотрудников коммунистической службы безопасности в Польше. Работа созадана на основе подлинно сформированных актовых единиц, документов и регламентов из дел Воеводской команды милиции, которая в 1983 г. была переименована на Воеводское управление внутренних дел в г. Радом. Цель работы указать методы описывания и формирования документов, а значит складывания документов в делах тайных сотрудников – личном деле и папке работы, а также представление каимм образом комплектовано единицы и таким образом формировано структуру фонда.

Recommended Citation: S. Cisłowska, System kancelaryjny prowadzenia akt tajnego współpracownika Służby Bezpieczeństwa w Polsce (1975-1990),Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. XIV (2017) № 1, s. 87-118.

Treść artykułu (Article – PDF): 089_Cisłowska_wrh14_nr1_ostateczna wersja


Monika Napora, Marek Wożniak (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej)

Między humanistyką a posthumanistyką. Interdyscyplinarność w badaniach historycznych

Between the humanities and the post-humanities. Interdisciplinarity in historical research

Abstract: The article focuses on the critical reflection on problems and opportunities of an interdisciplinary approach in humanities research – primarily on the basis of historiography – in the context of emerging new tendency in the humanities, especially those are behind the concepts of the posthumanistic/antihumanistic. In opinion of the Autors new tasks and research areas (i.e. multidisciplinary studies of plants, animals and things) and cultural context (e.g. the one related to audiovisual return) in which the humanities function today, are not only obliged to adopt inter- or transdisciplinary attitude, but being a challenge for the humanities, becomes an opportunity for its fuller presence not only in the academic space but especially in the public.

 Между науками гуманитарными и постгуманитарными. Междисциплинарность в исторических исследованиях

Резюме: В статье основное внимание уделяется критическому размышлению о проблемах и возможностях междисциплинарного подхода в гуманитарных исследованиях – прежде всего на примере историографии – в контексте возникнения новых тенденций в гуманитарных науках, особенно тех, которые стоят за понятиями постгуманитарных / антигуманитарных исследований. По мнению Авторов, новые задачи и направления исследований (например междисциплинарные исследования растений, животных или вещей) и культурный контекст (например этот связан с аудиовизуальным поворотом), в котором приходит сегодня функционировать гуманитарным наукам, не только заставляет принимать трансдисциплинарные или междисцуплинарные подходы, но, будучи для гуманитарных наук вызовом, он становится для нее шансом более полного присутствия не лишь в академическом пространстве, но особенно в обществе.

Recommended Citation: M. Napora, M. Wożniak, Między humanistyką a posthumanistyką. Interdyscyplinarność w badaniach historycznych,Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. XIV (2017) № 1, s. 119-130.

Treść artykułu (Article – PDF): 121_Napore, Woźniak_wrh14_nr1_ostateczna wersja


Recenzje, sprawozdania, polemiki

Damian Kutyła (Uniwersytet Rzeszowski)

Prawo natury-naturalne.
Recenzowana książka: Ryszard Wójtowicz, Prawo natury-naturalne w świetle historii i kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2016, ss. 254.

Recommended Citation: D. Kutyła, Prawo natury-naturalne,Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. XIV (2017) № 1, s. 131-133.

Treść artykułu (Article – PDF): 135_Kutyła_wrh14_nr1_ostateczna wersja


Artur Goszczyński (Uniwersytet Jagielloński)

Zapomniane pomniki cywilizacji europejskiej. Zespoły ksiąg sądowych do 1831 r. w zasobach archiwalnych Ukrainy. Konferencja Naukowa Kraków-Brzeg 1-2 czerwca 2017 r.

Recommended Citation: A. Goszczyński, Zapomniane pomniki cywilizacji europejskiej. Zespoły ksiąg sądowych do 1831 r. w zasobach archiwalnych Ukrainy. Konferencja Naukowa Kraków-Brzeg 1-2 czerwca 2017 r.,Wschodni Rocznik Humanistyczny” t. XIV (2017) № 1, s. 135-139.

Treść artykułu (Article – PDF): 139_Goszczyński_wrh14_nr1_ostateczna wersja